Bảo tàng tỉnh Kon Tum được khánh thành, đưa vào phục vụ khách tham quan tháng 8/2012, là công trình chào mừng kỷ niệm 100 năm thành lập tỉnh Kon Tum (9/2/1913 – 9/2/2013), nằm ngay vị trí điểm đầu cửa ngõ vào trung tâm thành phố Kon Tum, bên dòng Đăk Bla hiền hòa, lộng gió. Với nhiều nội dung trưng bày khá phong phú và hấp dẫn, một khuôn viên rộng rãi, thoáng đãng cùng cảnh quan đẹp, thơ mộng, Bảo tàng đã và đang trở thành điểm tham quan du lịch hấp dẫn du khách trong và ngoài nước khi đến Kon Tum.
Với hơn 20.000 hiện vật – tư liệu, ảnh, tài liệu khoa học được trưng bày, bảo tàng đã thể hiện những nét tiêu biểu, đặc sắc, phản ánh lịch sử, văn hóa các dân tộc tỉnh Kon Tum. Ngoài trưng bày tại Bảo tàng Kon Tum, các hiện vật dân tộc học đã được trưng bày tại các tỉnh thành trong cả nước như: Lâm Đồng, Gia Lai, Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh… Những hiện vật được trưng bày có giá trị phục vụ cho công tác tìm hiểu, nghiên cứu khoa học, trong đó nổi bật nhất là bộ sưu tập thời kỳ đồ đá cũ. Khi tham quan bảo tàng, du khách không thể không chú ý đến sự phong phú, đa dạng của bộ sưu tập gốm sứ, đồ trang sức và các loại công cụ sản xuất từ xa xưa, đặc biệt là bộ sưu tập các hiện vật từ di chỉ khảo cổ học Lung Leng. Qua kết quả nghiên cứu khoa học, lịch sử hình thành và phát triển, Kon Tum được xem là vùng đất huyền thoại, những phát hiện khảo cổ học đã minh chứng rằng nơi đây đã từng là vùng đất cổ, nơi người tiền sử chọn làm nơi cư trú.
Tìm hiểu về phong tục tập quán cũng như những nét văn hóa đặc trưng của các dân tộc bản địa cũng là một trong những điều lý thú đối với du khách khi đến Bảo tàng Kon Tum. Ở đây, du khách sẽ có cơ hội tìm hiểu một cách đầy đủ về những phong tục tập quán sinh hoạt độc đáo, cùng với các lễ hội, nghề thủ công truyền thống và chiêm ngưỡng những hiện vật văn hóa dân tộc được trưng bày khá đầy đủ, sinh động.
Đến với Bảo tàng Kon Tum cũng là dịp để ôn lại truyền thống hào hùng của dân tộc cũng như thấy được sự đóng góp của nhân dân các dân tộc tỉnh Kon Tum trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ và trong công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Những hình ảnh, hiện vật ở đây cũng đã gây được ấn tượng mạnh, cảm xúc tự hào cho người xem về một thời đấu tranh cách mạng lâu dài, bền bỉ và rất anh dũng của nhân dân các dân tộc tỉnh Kon Tum.
Đến với phần trưng bày thiên nhiên, du khách sẽ được chiêm ngưỡng những hình ảnh sống động của những thác nước đẹp, những hồ nước rộng lớn, sự hùng vĩ của đại ngàn, sự đa dạng và phong phú về các loại khoáng sản quý và các loài động thực vật quý hiếm, đặc biệt là Sâm Ngọc Linh, loại dược liệu đặc hữu của Việt Nam và thế giới đang được xây dựng thành sản phẩm có tính thương hiệu quốc gia. Một điểm nổi bật mà thiên nhiên ban tặng cho Kon Tum đó chính là Cao Nguyên Măng Đen, với vẻ đẹp hoang sơ, kỳ vĩ, nền khí hậu đặc biệt (nhiệt độ bình quân năm 18-20 độ C), đã và đang được đầu tư phát triển thành một trong những khu du lịch trọng điểm quốc gia; những hình ảnh sinh hoạt và vẻ hồn nhiên của các cư dân bản địa trong trang phục truyền thống của người Gia Rai, Banar, Dẻ Triêng, Xê Đăng, Brâu, Rơmâm.
Trong hành trình khám phá các điểm du lịch tại thành phố Kon Tum, sau khi ghé thăm bảo tàng, du khách xuôi dòng Đăk Bla đến thăm Ngục Kon Tum nơi ghi dấu ý chí sắt đá, kiên cường, bất khuất của các chiến sỹ cộng sản trong đấu tranh chống thực dân Pháp, là nơi Chi bộ Đảng Cộng sản đầu tiên của tỉnh Kon Tum ra đời vào năm 1930.
Hiện nay, Bảo tàng đã trở thành một địa điểm tham quan cho du khách gần xa trong hành trình khám phá các vùng đất Tây Nguyên, khám phá vùng đất ba biên Việt Nam – Lào – Campuchia, ngoài việc tham quan trực quan, du khách còn được xem những thước phim tài liệu, khoa học, truy cập, khai thác thông tin, tư liệu, hình ảnh qua ngân hàng dữ liệu văn hóa phi vật thể quốc gia đã được đầu tư xây dựng, có khả năng kết nối với 14 Trạm vệ tinh khu vực trong toàn quốc nhằm quảng bá, giới thiệu một cách có hệ thống các giá trị văn hóa truyền thống của cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam nói chung và của tỉnh Kon Tum nói riêng.
Để tuyên truyền, giới thiệu và quảng bá về hình ảnh đất và người Kon Tum, trong thời gian qua, tỉnh Kon Tum đã tổ chức các đợt trưng bày chuyên đề phục vụ khách tham quan, phục vụ cho các đối tượng có nhu cầu nghiên cứu, tìm hiểu, những người yêu mến đất và người Kon Tum nhằm phát huy cao nhất giá trị giáo dục, tìm hiểu lịch sử, văn hóa thông qua thông tin, tài liệu, hình ảnh và hiện vật được trưng bày và giới thiệu tại Bảo tàng./.
Văn Phát
