Những năm qua, thực hiện chủ trương, chính sách về đào tạo nghề của Đảng, Nhà nước, các cấp, các ngành, địa phương trên địa bàn tỉnh đã tập trung triển khai hiệu quả các giải pháp cụ thể.
Sau khi được tham gia các lớp học về phát triển cây dược liệu, cây mắc ca, anh A Ngực (làng Đăk Rô Gia, xã Đăk Trăm, huyện Đăk Tô) đã mạnh dạn chuyển đổi diện tích trồng mì kém hiệu quả sang trồng dược liệu xen mắc ca.
Cũng như anh A Ngực, dân làng Đăk Rô Gia đã được tiếp cận và áp dụng khoa học, kỹ thuật vào sản xuất; cơ giới hóa khâu làm đất và đầu tư hệ thống tưới nước tiết kiệm; sử dụng giống mới có năng suất cao.
Sự thay đổi ấy đang diễn ra ở nhiều ngôi làng trên địa bàn tỉnh. Xác định cụ thể trách nhiệm của mình, nhiều đơn vị, địa phương tại tỉnh Kon Tum đã chủ động xây dựng kế hoạch nhằm mục đào tạo nguồn nhân lực kỹ thuật trực tiếp trong sản xuất, dịch vụ, có năng lực hành nghề tương xứng với trình độ đào tạo, có ý thức kỷ luật, tác phong công nghiệp, có sức khỏe, nhằm tạo điều kiện cho người học nghề sau khi tốt nghiệp có khả năng tìm việc làm, tự tạo việc làm hoặc học lên trình độ cao hơn, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn.
Là địa phương với trên 57% dân số là đồng bào DTTS, huyện Sa Thầy sớm xác định các ngành nghề đào tạo, các hình thức giáo dục phù hợp với người lao động là đồng bào DTTS, đồng thời phù hợp với tình hình thực tế tại địa phương.
Anh A Ngực (bên trái) chăm sóc vườn dứa trồng xen mắc ca. Ảnh: S.N
Theo đó, các ngành nghề được đào tạo chủ yếu thuộc lĩnh vực nông nghiệp như: Trồng và chăm sóc cà phê vối; cạo mủ cao su; trồng lúa; trồng cây ăn trái; trồng nấm sò, nấm linh chi; nuôi và chăm sóc trâu, bò, dê, thỏ và nuôi heo thịt, heo sinh sản; vận hành và sửa chữa máy nông nghiệp; sữa chữa điện dân dụng; nghề nề, nề hoàn thiện, nghề hàn điện.
Bên cạnh việc phát huy thế mạnh của địa phương trong sản xuất nông nghiệp, huyện Sa Thầy ưu tiên nguồn ngân sách để phát triển các nghề truyền thống ở nông thôn như nghề nấu rượu, dệt thổ cẩm, làm chổi đót để nâng cao thu nhập cho người dân.
Đặc biệt, thực hiện tốt việc liên kết với các công ty, doanh nghiệp trên địa bàn huyện giải quyết việc làm cho lao động nông thôn. Đến nay, Sa Thầy có hàng trăm lao động nông thôn có việc làm thường xuyên tại các cơ sở sản xuất, các doanh nghiệp. Huyện đã mở được 16 lớp với hơn 400 học viên đào tạo nghề, số học viên sau đào tạo nghề phát huy hiệu quả làm việc trên địa bàn, đạt gần 90%.
Anh A Vôl, làng Chứ, xã Ya Ly, huyện Sa Thầy cho biết: Năm 2022, gia đình anh có 6ha cao su chuẩn bị cho khai thác mủ, tôi thấy không tự tin với tay nghề hiện có, loay hoay không biết xoay sở ra sao. Nên khi nghe tin lớp dạy cạo mủ cao su được mở tại xã, tôi đã đăng ký tham gia ngay.
Sau một thời gian chịu khó học tập, tôi đã khá thành thục những kỹ thuật cạo mủ cao su, dạy lại cho những người trong gia đình. Bà con trong làng cũng được học và thuần thục trong việc cạo mủ cao su, kỹ thuật chăm sóc cây cao su, từ đó vươn lên thoát nghèo- anh A Vôl phấn khởi chia sẻ.
Các lớp đào tạo nghề cho lao động nông thôn, lao động người DTTS trên địa bàn tỉnh được thực hiện theo phương pháp “cầm tay chỉ việc”, người học trước chỉ cho người học sau, kết hợp giữa lý thuyết và thực hành giúp các học viên dễ hiểu, dễ áp dụng kiến thức vào thực tế.
Chị Y Blẻo, làng Chứ, xã Ya Ly, huyện Sa Thầy chia sẻ, ngày nhỏ chị cũng được học nghề dệt từ cha mẹ nhưng rồi quên hết. Vừa rồi xã tổ chức lớp dạy nghề dệt, chị đăng ký học ngay. Sau khi học nghề, ngoài các sản phẩm đã được học trên lớp, chị Y Blẻo còn sáng tạo, dệt thêm các sản phẩm khác với nhiều ý tưởng, hoa văn độc đáo, vừa để bán kiếm thêm thu nhập cho gia đình vừa góp phần bảo tồn bản sắc của dân tộc mình.
Tỉnh ta đặt mục tiêu cụ thể đến năm 2030, tiếp tục chuyển dịch cơ cấu lao động theo hướng tích cực, tăng tỷ trọng lao động trong khu vực công nghiệp, xây dựng và dịch vụ. Trong đó, tỷ trọng làm việc trong khu vực công nghiệp, xây dựng và dịch vụ đối với người DTTS đạt khoảng 17,6% và khoảng 49,2% lao động làm việc trong khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản; bình quân mỗi năm giải quyết việc làm cho khoảng 3.000 lao động là người DTTS. Số người trong lực lượng lao động từ 15 tuổi trở lên đã qua đào tạo là 42,7%, trong đó đào tạo có bằng, chứng chỉ 30,5%. Tỷ lệ người DTTS trong độ tuổi lao động được đào tạo nghề phù hợp với nhu cầu, điều kiện và có thu nhập ổn định đạt 35-40%, trong đó có ít nhất 50% lao động là nữ giới. Tỷ lệ lao động học nghề ra trường có việc làm đúng với nghề đã học trên 57,9%, tỷ lệ lao động được đào tạo nghề phù hợp với nhu cầu, điều kiện của người DTTS.
Vì vậy, trong thời gian tới, tiếp tục đẩy mạnh công tác đào tạo nghề nhằm nâng cao chất lượng lao động, tạo điều kiện thuận lợi để lao động nông thôn và lao động người DTTS tiếp cận thị trường việc làm.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Y Ngọc cho biết, thời gian tới, Kon Tum tiếp tục triển khai có hiệu quả du lịch trải nghiệm, du lịch cộng đồng, du lịch gắn với giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc để tạo cơ hội cho đào tạo nghề; triển khai thực hiện có hiệu quả Đề án “Bảo tồn và phát huy giá trị nghề truyền thống của các DTTS đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”. Bên cạnh đó, phát huy tối đa hoạt động của Trung tâm dịch vụ việc làm trong việc hướng nghiệp, tư vấn, giới thiệu việc làm cho lao động vùng nông thôn, là người DTTS trên địa bàn tỉnh, giúp họ tiếp cận thông tin, dữ liệu người tìm việc, việc tìm người.
Song Ngân
