Đồng bào Banar làm Homestay

Sau rất nhiều biến động địa chất và thời cuộc, làng Kon K’tu của cộng đồng Banar ở xã Đắk Rơ Wa (TP. Kon Tum) là một trong số ít những ngôi làng cổ còn nguyên vẹn nằm bên dòng sông Đăk Bla huyền bí. Trong “cơn bão” hội nhập, ngôi làng này còn giữ được những nét kiến trúc, văn hóa truyền thống của dân tộc Banar. Giống như cái tên Kon K’tu (tiếng Banar Kon là làng, K’Tu là xưa cũ, cổ).

Chính vì thế, đây cũng là một trong những ngôi làng đón nhiều khách thập phương tham quan nhất của tỉnh Kon Tum nói riêng và Tây Nguyên nói chung. Theo số liệu thống kê, mỗi năm làng Kon K’tu đón hàng ngàn lượt khách du lịch, 30% trong số đó là khách nước ngoài.

Đặc biệt, cách đây chừng 5-7 năm, đường đến làng Kon K’tu còn rất khó khăn, đầy ổ voi, ổ gà nhưng nhờ có sự vào cuộc của các cấp, chính quyền địa phương, giờ chỉ mất chừng 20 phút để đi từ trung tâm TP. Kon Tu đến Kon K’tu trên con đường trải nhựa phẳng lỳ.

Anh A Kâm, một chủ Homestay ở làng Kon K’tu, cho biết: Nhà mình cũng học theo người đi trước mở một Homestay vào năm 2019 để cùng phục vụ du lịch. Ở làng này, mỗi nhà đều nuôi heo, nuôi gà, ủ rượu cần, chuẩn bị ống lam để làm cơm khi có khách ghé thăm. Đồng thời luôn có 1 đội cồng chiêng sẵn sàng phục vụ du khách. Các nghệ nhân cũng được mời về để biểu diễn.

Ở làng Kon K’tu, bà Y Xanh là một trong những người đặc biệt kiếm thêm được thu nhập từ mô hình Homestay của dân làng. Không may mắn như bao người, bà bị liệt 2 chân. Vì vậy, đã 23 năm trôi qua bà gắn liền với khung dệt để làm ra sản phẩm kiếm thêm thu nhập. Từ ngày có Homestay, bà được tiếp xúc với nhiều người và đã bán được nhiều sản phẩm.

Nhờ có sự ra đời của những mô hình Homestay mà dân làng lại yêu thêm văn hóa của dân tộc mình. Đặc biệt, đối với những người văn hóa đã ngấm vào máu cuộn chảy trong người như bà Y Lim, việc phát triển làng Kon Pring thành làng du lịch lại càng tạo động lực cho bà trong công tác gìn giữ văn hóa truyền thống.

Một trong những người làm du lịch khá sớm ở Kon K’tu là chị Y Bom. Nhờ làm du lịch, chị đã nên duyên với người chồng quốc tịch Pháp tên Alex trong lần anh đến Kon K’tu tham quan. Cách đây 3 năm, nhận thấy mô hình Homestay mang lại hiệu quả, vợ chồng chị Y Bom bắt đầu xây dựng khu Homestay gồm 1 phòng tập thể, 3 phòng cá nhân và 1 nhà chòi.

Homestay được thiết kế mang đậm dấu ấn Banar với chuông gió, đồ gia dụng, các sản phẩm từ thổ cẩm…ngoài ra, chị Y Bom còn phục vụ các dịch vụ từ ăn sáng, cà phê và trải nghiệm các văn hóa người Ba Na như dệt thổ cẩm, múa xoang, lửa trại. Hiện Homestay của vợ chồng chị Y Bom đắt khách nhất Kon K’tu.

“Khách ghé thăm nhà mình đông nhất là vào các dịp lễ tết. Từ ngày làng được đầu tư, phát triển du lịch mà đời sống của người dân ổn định hơn trước rất nhiều. Hiện toàn làng có 6 nhà hoạt động Homestay chính thức. Còn các hộ dân trong làng sẽ cùng hỗ trợ nhau để biểu diễn văn hóa, ẩm thực và phục vụ trải nghiệm cho du khách nếu khách có nhu cầu”, chị Y Bom cho biết.

Để quảng bá văn hóa của người Ba Na, bà Y Lim, anh A Kâm, chị Y Bom… cũng đều tận dụng tối đã việc đưa văn hóa vào các trải nghiệm của khách du lịch. Họ giữ gìn nhà rông truyền thống. Họ lên rừng chặt ống lam, hái lá é, lá mì, tiêu rừng về để làm món ăn phục vụ khách du lịch. Rồi họ bàn với già làng, trưởng thôn kêu gọi người dân chung tay làm du lịch để cải thiện cuộc sống. Cứ như thế, từ những người lam lũ, quanh năm chỉ biết cái ruộng hạt lúa, có người chưa từng một lần bước chân ra khỏi làng này đã biết đến du lịch và biết làm du lịch từ văn hóa của dân tộc mình.